|
PEĆINE VALJEVSKOG KRAJA JUL 2008.
13.07.2008. ekipa Tritona uputila se ka Valjevu. Tamo nas je očekivao član kluba Matija Petković, koji pored toga što roni je i pasionirani speleologmala, sa namerom da nas odvede u par pećina Valjevskog kraja koje možda kriju još neispitane ( i ne ronjene) potopljene delove pećina. Prva destinacija nam je bila dobro poznata Petnička pećina. U njoj postoji jezero koje smo želeli da ispitamo i da proverimo da li je ronjivo.
|
|
|
|
Nalazi se blizu sela Petnica, 8 km udaljena od Valjeva. U njoj postoji jezero koje smo želeli da ispitamo i da proverimo da li je ronjivo. Prva iskopavanja u pećini sprovedena su pre jednog veka. Prilikom iskopavanja iz 1997. godine na višeslojnom preistorijskom lokalitetu Petnica-Naselje, ispred "Male pećine" arheološki je istražen horizont kasnoneolitskog naselja, u kome su pronađeni potpuno očuvani hlebna peć i vertikalni tkački razboj, kao i više od 20.000 pokretnih nalaza. Iskopavanjima unutar Petničke pećine na kasnoantičkom lokalitetu "Dvorana s vigledima" zaključeno je da se radi o kultnom mestu iz 4. veka n.e. Otkriveno je pogrebno mesto sa tragovima rituala karakterističnim za varvarske narode, što je prvi dokaz o njihovom prisustvu u Valjevskom kraju. |
|
|
|
|
Ispitana dužina pećine je 580 m, a posetiocima je pristupačno 414 m kanala. Ulazni deo pećine je moguće razgledati bez upotrebe veštačkog osvetljenja. Pećina se sastoji od 11 dvorana, od kojih je najveća "Koncertna dvorana". Dnevna svetlost prolazi kroz dva otvora na krovu dvorane. "Zmajeva dvorana" sadrži bazen koji je dug 20 m, širok 10 m, a dubok 8 m. Pećina je zaštićena Zakonom kao spomenik prirode.
|
|
Posle kraćeg pećinarenja stigli smo do pećinskog jezera. Blatnjava obala i mutna stajaća voda nisu obećavale. Trebalo je proceniti da li se vratiti po opremu i zaroniti ili se poštedeti tog napora (i pranja blatnjave opreme). Kako jezero nije preterano "obećavalo" odustali smo od ronjenja. Nastavili smo suvim delom pećine kroz nekoliko restrikcija. Temperatura u pećini je bila prijatno niska za razliku od vrućine koja je vladala napolju, ali nam to nije pomoglo da se pošteno ne oznojimo. |
|
|
|
Temperatura u pećini je bila prijatno niska za razliku od vrućine koja je vladala napolju, ali nam to nije pomoglo da se pošteno ne oznojimo.
|
|
|
|
|
Posle dužeg vremena opet smo ugledali svetlost dana i bili smo spremni da krenemo dalje.
|
|
|
Posle dužeg vremena opet smo ugledali svetlost dana i bili smo spremni da krenemo dalje. Na putu za Degrrićku pećinu svratili smo prvo na Petničko jezero na osveženje. Iskoristili smo priliku i da zaronimo.
|
|
|
|
|
|
|
Osveženje nam je dobro došlo i mogli smo da nastavimo dalje. Posle kraće vožnje stigli smo do reke Gradac i Degurićke pećine. |
|
|
Degurićka pećina je najduža a po mnogima i najlepša pećina Valjevskog kraja. Kroz glavni kanal pećine teče podzemna reka kroz do sad 6 istraženih sifona. Prvi sifon je dubine 6m. Jedini dublji je 6. sifon koji do sad nije do kraja istražen. Dužina kanala do prvog sifona iznosi 450m i obavezno je nošenje dubokih čizmi ili ronilačkog odela. Ukupna dužina snimljenih kanala od ulaza iznosi 2027m. Najnovija istraživanja ('99.-'06.) realizovana su od strane speleo ronilaca Društva istraživača "Vladimir Mandić Manda" i ronilačkog kluba "Posejdon" iz Valjeva. |
|
|
Gradac je alogeni, ponorski vodotok sa odlikama periodske sušice. Izvorišni deo reke, odnosno slivovi njegovih sastavnica Zabave, Klokočevca i Bukovske reke su izgrađeni od vododržnih stena sa normalnom hidrografskom mrežom i pretežno površinskim oticajem. Međutim, neposredno nizvodno od sastavka tih reka, dolina Gradca je usečena u krečnjačke stene, tako da je procenom karstifikacije, došlo do formiranja sistema podzemnih kanala i šupljina ispod nivoa rečnog korita. Vode gradca poniru u otvorenim pukoti-nama ili nanosnom materijalu u rečnom koritu. Na sektoru doline od sastavka do Gračanskih vrela, dužine 14 km, Gradac presušuje u potpunosti, odnosno na krašim ili dužim deonicama, sve u zavisnosti od proticaja reke. Ovaj deo doline zato se i naziva Suvaja. Gračanska vrela se javljaju u dve zone isticanja. Prva, uzvodnija, izvorišta (Crna i Velika vrela) predstavljana su sa sedam izvora na levoj obali reke, raspoređenih na dužini od stotinak metara na nadmorskoj visini 263-265m. Najači je drugi izvor, koji izbija iz nešto izdignutijeg grotla pećine na levoj obali. R.Lazarević (1996.god.) daje hidrološke podatke o Gradcu za 1986.god. po kojima srednji proticaj iznosi 2.900 l/s, minimalni 500 l/s a maksimalni 81.500 l/s. Polovinom osamdesetih godina prošlog veka, zbog teškoća u vodosnabdevanju grada Valjeva, zadnjih klisura reke Gradac, sa njegovim pritokama, po izuzetnim odlikama i po stepenu očuvanosti, pripada manje poznatim, prirodnim vrednostima Srbije. Među poznavaocima i zastupnicima ideje zaštite prirode, ovaj lokalitet je veoma poznat i vrlo visoko ocenjen. Inače, on leži južno od Valjeva i uliva se neposredno u njemu u Kolubaru kao desna pritoka. Malo je reka u Srbiji sa tako interesantnim hidrografskim obeležjima svog vodotoka, hidrogeološkim osobenostima slivnog podrjučja i neposrednim, životnim značajem za stanovništvo u svojoj okolini, kao što je reka Gradac. Naravno nismo odoleli iskušenju, morali smo i ovde zaroniti. |
|
|
|
|
